Hırsızlık Suçu Cezası

hırsızlık suçu şartları ve cezası

Hırsızlık suçu, malın sahibinin izni ve rızası olmaksızın sırf ekonomik çıkar amacı ile işlenen suçtur. Hırsızlık suçunun meydana gelmesi, başkasının zilyetliğinde ( hakimiyet alanında ) bulunan bir malın, rızası dışında hakimiyet alanında çıkartılması ve hırsızlık suçunu gerçekleştiren kişinin hakimiyet alanına sokulmasından ibarettir. Hırsızlık suçu TCK’ kapsamlı bir şekilde ele alınmış olup, daha ağır cezayı gerektiren ve daha hafif cezayı gerektiren nitelikli halleri düzenlenmiştir.

Hırsızlık Suçunun Şartları Nelerdir?

Hırsızlık suçunun oluşumu bakımından birtakım unsurların bir araya gelmesi gerekmektedir. Zira şartlar oluştuğu takdirde suç gerçekleşmiş sayılacaktır. Hırsızlık suçunun meydana gelmesi için gereken şartlar ise şu şekildedir.

  • Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan mal, taşınır bir mal olmalıdır. Taşınmaz mallar işbu suçun konusunu oluşturmamaktadır. Taşınır mal ile anlatılmak istenen ise; bireylerin ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile aktif olarak kullandıkları eşyadır. Bu bakımdan suça konu olan taşınır malın, maddi olarak ölçülebilir bir değere sahip olması gerekmektedir. Aksi halde maddi ve cismani bir değeri olmayan şey, hırsızlık suçuna konu olamayacaktır. Örneğin, bir arazinin sahte evraklar ile bir başkasına devredilmesi neticesinde oluşan suç hırsızlık suçunu değil; evrakta sahtecilik, nitelikli dolandırıcılık, yağma suçu ve sair suçları oluşturacaktır.
  • Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan mal, bir başkasının zilyetliğinde (hakimiyet alanında) olmalıdır. Yukarıda da açıkladığımız üzere zilyetlik, hakimiyet alanını ifade etmektedir. Suçun oluşumu içinse başkasının zilyetliğinde bulunan bir malın, rızası dışında hakimiyet alanında çıkartılması ve hırsızlık suçunu gerçekleştiren kişinin hakimiyet alanına sokulması gerekmektedir. Kişinin ödünç aldığı bir eşyanı, rızası dışında bir başkası tarafından alınması yine hırsızlık suçunu oluşturur. Örneğin, vestiyerde bulunan ceketin çalınması bir hırsızlıktır ve burada suçun mağduru vestiyer çalışanıdır.

Hırsızlık Suçunun Cezası Ne Kadar?

Hırsızlık suçu, TCK 141’de temel şekli ile düzenlenmiştir. Madde metni uyarınca, açıkta bırakılan eşyaya yönelik gerçekleştirilen hırsızlık fiili için suçu gerçekleştiren kişiye, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilecektir. Fakat suçu gerçekleştiren kişiye (faile) verilecek ceza, somut olaya göre değişiklik gösterebilir. Örneğin hırsızlık esnasında fail mala zarar verme suçunu da işleyecek olursa, faile verilecek temel cezada değişiklik olacaktır.

Nitelikli Hırsızlık Suçu Nedir?

Nitelikli hırsızlık suçu, TCK 142’de düzenleme altına alınmıştır. Suçun oluşumu bakımından; Çalınan malın özellikli olması, malın bulunduğu yerden özel bir beceri ile alınması, kamuya ait bir mal olması, suç işlenirken güncel teknolojiden yararlanılması v.d. gibi hususların bulunması gerekmektedir. Bulunduğu takdirde ise verilecek temel cezada artırıma gidilecektir.

Nitelikli Hırsızlık Suçunun Cezası Ne Kadar?

Hırsızlık suçunun kanunda düzenlenmiş nitelikli hallerinin işlenmesi durumunda, verilecek temel cezada belirli bir oranda artırıma gidilecektir. Şu hallerde;

  • Kamu kurumlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan herhangi bir kimseye ait eşya hakkında veya kamu hizmetine özgülenmiş mallar hakkında,
  • Toplu taşıma araçlarında veya bunların duraklarında, varış veya kalkış yerlerinde,
  • Afet veya genel bir felaketin etkilerini önlemek veya azaltmak amacıyla,
  • Gelenek veya özgülenme veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında,

Vuku bulacak olursa, suçu işleyen kişiye (faile) 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası verilecektir.

  • Zilyedin suça konu malı korumaktan aciz olması durumunda ya da zilyedin ölmesinden yararlanmak suret ile hırsızlığın yapılası halinde
  • Kişinin üzerinde bulunan ya da elinde bulunan eşyayı almak şeklinde gerçekleşmesi halinde,
  • Doğal afetten kaynaklanan veya toplumsa bir kargaşadan yararlanarak işlenmesi halinde,
  • Anahtarı taklit ederek, kapalı yerin kilitlenmesini engelleyerek; kilit altında bulunan eşyanın alınması şeklinde gerçekleşen,
  • Resmi kıyafet giymek sureti ile ya da kılık değiştirerek gerçekleşen,
  • Güncel teknolojiden ya da bilişim sistemlerinden yararlanarak gerçekleşen,
  • Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlara yönelik gerçekleşen,

Hırsızlık suçlarında ise fail hakkında hükmedilecek ceza, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası olacaktır. Aynı zamanda hırsızlık, bedenen ve ruhen kendi öz savunmasını gerçekleştiremeyecek olan kişilere karşı işlenecek olursa faile verilecek ceza 1/3 oranında arttırılabilecektir.

  • Hırsızlık suçlarında ise fail hakkında hükmedilecek ceza, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası olacaktır. Aynı zamanda hırsızlık, bedenen ve ruhen kendi öz savunmasını gerçekleştiremeyecek olan kişilere karşı işlenecek olursa faile verilecek ceza 1/3 oranında arttırılabilecektir.
  • Hırsızlığın, sıvı ya da gaz formundaki enerjiye yönelik ve bu maddelerin; nakliyatına, işlenmesine ya da depolanmasına ait tesislerde işlenirse fail, beş yıldan oniki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. Eğer bu şekilde bir hırsızlık, örgüt kapsamında gerçekleştirilecek olursa verilecek ceza ½ oranında arttırılacaktır.
  • Hırsızlığın gerçekleşmesinin ardından; haberleşme, enerji ve ulaşım hatlarında geçici dahi ola bir kopukluk yaşanacak olursa, kişiye verilecek ceza yarısından iki katına kadar arttırılacaktır.

Hırsızlık Suçunda Cezayı Arttıran Nedenler Nelerdir?

Hırsızlık suçunun nitelikli halinden bağımsız olarak faile verilecek temel cezayı arttıran birtakım hususlar daha mevcuttur. Örneğin hırsızlık, gece vaktinde işlenecek olursa verilecek ceza yarısı oranında arttırılacaktır. Burada suçun ne şekilde işlendiğinin önemi bulunmaz. Yalnızca gece vakti işlenmesi, cezanın arttırılması bakımından yeterli olacaktır.

Hırsızlık Suçunda Cezayı Azaltan Nedenler Nelerdir?

Hırsızlıkta cezayı azaltan sebepler bulunmaktadır. Bu sebepler TCK’da düzenleme altına alınmıştır. Buna göre;

  • Hırsızlığa konu olan malın, el birliği halinde mülkiyete ya da ortak mülkiyet halinde bulunması halinde faile verilecek ceza iki aydan bir yıla kadar hapis cezası olacaktır. Veya fail hakkında yalnızca adli para cezası hükmedilebilecektir. Aynı zamanda ortaklığa tabi malın çalınması durumunda suçun soruşturulması şikayete bağlanmıştır.
  • Hırsızlık suçunun; hukuki bir ilişkiden, sözleşmeden v.d. doğan bir alacağa ilişkin olması halinde faile verilecek ceza iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ya da yalnızca adli para cezası olacaktır. Aynı zamanda hukuki bir ilişkiden doğan alacağa ilişkin hırsızlıkta, suçun soruşturulması şikayete bağlanmıştır.
  • Hırsızlığa konu olan malın maddi değeri, oldukça azsa veya suçun işleniş biçimi ve özellikleri daha hafif ise verilecek ceza temel cezadan daha az olabilir ya da hakim hiçbir ceza vermeyebilir.
  • Hırsızlığın, malın ödünç alınması ya da herhangi bir legal surette alınarak zilyedine geri iade edilmeksizin işlenmesi halinde, faile verilecek temel ceza yarı oranında indirilebilecektir. Fakat zilyede iade olunmayan eşya, başka bir suçun işlenmesi için kullanılmış ise işbu hüküm uygulama alanı bulmayacaktır.
  • Hırsızlık, elzem bir ihtiyacın karşılanması ya da acil bir durum gereği işlenecek olursa, hakim durumun özelliklerine uygun olarak cezada takdiri bir indirim yapabilir ya da hiçbir ceza vermeyebilir.

Bu belirtilen hususların vuku bulması neticesinde faile, daha hafif bir ceza verilebileceği gibi hiç ceza verilmemesi de mümkün olacaktır.

Hırsızlık Suçunda Etkin Pişmanlık Hükümleri Uygulanır Mı?

Hırsızlık suçunda etkin pişmanlık TCK madde 168’de detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Buna göre etkin pişmanlık, suçun tamamlanması sonucunda ortaya çıkmaktadır. Hırsızlık bakımından ise etkin pişmanlık hükümleri uygulama alanı bulacaktır. Şöyle ki; hırsızlık ile beraber mağdur bakımından oluşan zararın giderilmesi, faile ceza indirimi olarak yansıyacaktır. Örneğin fail çaldığı malı iade ederse ya da maddi olarak karşılığını mağdura verirse, hakkında hükmolunacak cezada indirim yapılacaktır. İndirim oranları ise mağdurun zararının giderilme süresine göre değişiklik göstermektedir. Suç nedeniyle oluşacak mağduriyet; soruşturma aşamasına kadar geçen sürede ( davanın açılmasına kadar geçen süre) fail tarafından ortadan kaldırılacak olursa verilecek ceza 2/3 oranında azaltılacaktır. Suç nedeniyle oluşacak mağduriyet; kovuşturma aşamasında giderilecek olursa da verilecek ceza yarı oranında azaltılacaktır.

Kullanma Hırsızlığı Nedir?

Kullanma hırsızlığı, suça konu eşyanın zilyedin rızası dışında bulunduğu yerden alınıp kullanılması sureti işe gerçekleşen bir suçtur. Suç, failin geçici süre ile eşyayı zilyedin rızası haricinde belirli bir süre kullanması ile tamamlanır. Suçun soruşturulması, mağdurun şikayetine bağlıdır. Faile bu suç bakımından verilecek ceza ise, temel cezanın yarısı kadarıdır. Fakat TCK 146 uyarınca, kullanma hırsızlığına konu olan eşya, başka bir suçun işlenmesi için kullanılmış ise işbu hüküm uygulama alanı bulmayacaktır.

Hırsızlık Suçu Para Cezasına Çevrilir Mi?

Bir suçun para cezasına çevrilebilmesi için, faile bu suç dolayısı ile verilecek ceza bir yıl ve altında olmalıdır. Basit hırsızlık suçu açısından suçun para cezasına çevrilmesi mümkün olsa da suçun nitelikli halleri, belirtilen bu bir yıllık sürenin çok üstündedir. Bu bakımdan suçun nitelikli halinin para cezasına çevrilmesi, ceza indirimleri ile mümkün olabilmektedir. Aksi halde suçun nitelikli halleri para cezasına çevrilemez.

Hırsızlık Suçunda Şikayet

Hırsızlık, soruşturulması şikayete bağlı olmayan bir suç tipidir. Hırsızlığın temel hali ve daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hali, savcılık tarafından re’sen soruşturulmaktadır. Failin suçu savcılığa bildirme hali şikayet değil, yalnızca suçun ihbar edilmesidir. Zira şikayete bağlı bir suç olmaması vesilesi ile hırsızlık mağdurunun, faili affetme ya da şikayet etmeme gibi bir durumu da olmamaktadır.

Hırsızlık Suçu Uzlaşma Yoluna Tabi Midir?

Hırsızlık, TCK madde 141 çerçevesinde uzlaştırma yolu ile çözüme kavuşturulabilmektedir. Basit hırsızlık bakımından tarafların uzlaştırma kurumundan yararlanması mümkündür. Ancak suçun nitelikli hali uzlaştırma kapsamı dışında bırakılmıştır.

Hırsızlık Suçu Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

Şikayete bağlı olmayan suçlarda suçun bildirilmesi bakımından herhangi bir süre bulunmamaktadır. Ceza Muhakemesi Kanunu çerçevesinde cezası 20 yıldan fazla olan suçlar bakımından zamanaşımı 15 yıl, cezası 5 yıldan fazla olan suçlarda zamanaşımı 8 yıldır. Bu bakımdan hırsızlık suçunda zamanaşımı süresi 8 yıldır.

Hırsızlık Suçunda Görevli ve Yetkili Mahkeme

Hırsızlık suçunda kanun tarafından görevli kılınmış mahkeme, Asliye Ceza Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise, suçun işlendiği yer mahkemesidir. Suçun nerede işlendiği bir muamma ise yetkili mahkeme suçun failinin kanun güçleri tarafından yakalandığı yer mahkemesi, fail yakalanmamış ise mağdurun yerleşim yeri mahkemesi yetkili olacaktır.

İlginizi çekebilecek diğer makalelerimiz.

Bunları da Beğenebilirsiniz

1 Yorum

  • Volkan 2 yıl ago Cevapla

    Yapılmayan tibbi malzemeleri evrak üstünde yapılmış gibi gösterip maddi çıkar sağlamak hırsızlığa girer mi ?
    Ve yapılmayan tedaviler yapılmış gibi gösterilip hastanın yaş süresini etkiliyorsa
    Hastanın yaş süresi maddi çıkar sağlamak adına bilinçli olarak elinden alındığı için bu duruma insan yaşamına kast etme ve insan sağlığından çalma olarak adlandırılır mı ?
    Saygılarımla…

Yorum Yazın