Mirastan Feragat Nedir?

mirastan feragat

Mirastan feragat, ileride mirasçı olacak kişinin mirasbırakan ile aralarında gerçekleştirdikleri sözleşme neticesinde doğması muhtemel miras hakkından vazgeçmesidir. TMK Madde 528′ göre feragat hakkını kullanan kişi, ileride kazanacağı muhtemel mirasçılık sıfatını kaybeder. mirastan feragat hakkının karşılığı önceden gerçekleştirilen sözleşmeyle miras bırakanın sağlığında miras hakkından vazgeçmesi olduğundan, feragat hakkı denildiğinde miras hakkından farklı bir hak anlaşılması gerekmektedir. Mirastan feragat hakkının kullanılabilmesi için, bu sözleşmenin mirasbırakanın ölümünden önce gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Mirasçılık sıfatının mirasbırakanın ölümünden sonra gerçekleştirilmesi, mirastan feragat değil mirasın reddi müessesesini oluşturur.

Mirastan feragat sözleşmesi taşıdığı anlam itibariyle, mirasbırakanın saklı paylı mirasçıların payları üzerinde tasarrufta bulunmasını sağlar. Saklı paylı mirasçılar dışındakiler için mirastan feragat sözleşmesi yapmakta hukuki bir yarar bulunmamaktadır. Çünkü mirasbırakanın onların paylarına yönelik istediği gibi tasarrufta bulunma hakkı vardır.

Feragatin tek başına gerçekleştirilemeyeceği, onun sadece miras sözleşmesiyle birlikte hüküm doğuracağı içtihatta kabul edilmiştir. Yani feragat sözleşmesi yapmak isteyenlerin bu sözleşmeyi, ölüme bağlı tasarruf olan miras sözleşmesi ile birlikte yerine getirmeleri gerekmektedir. Miras sözleşmesiyle birlikte yapılabilen feragat sözleşmesinin, Vasiyetname ile yapılabilmesi mümkün değildir.

Mirastan Feragat Sözleşmesini Şartları

Mirastan feragat sözleşmesi kural olarak her tür mirasçı ile yapılabilir. Mirasçının, mirasbırakana, ölüm ânında en yakın sıra ya da ilk derecede olması gerekmez. Daha uzaktaki bir mirasçıyla da feragat sözleşmesi yapılabilir. Örneğin, hasta olduğu için kendisinden önce ölme ihtimali bulunan bir oğlu olan mirasbırakan kardeşi ile bir feragat sözleşmesi yapabilir. Böylece oğlunun kendisinden önce ölmesi hâlinde, kardeşinin mirasçılığımı engelleyerek tasarruf serbestisini genişletebilir.

Mirastan feragat sözleşmesinin tarafları, miras bırakan ve mirasçılık sıfatından vazgeçen muhtemel mirasçıdır. Bu sözleşmeler tüm mirasçılarla yapılabilmektedir.  Mirasçının hangi zümreye dahil olduğu veya kan hısımlık derecesinin bir önemi yoktur. Ayrıca bu tür sözleşmeyi gerçekleştirecek olan tarafların sözleşmeye bizzat katılmaları gerekmekle birlikte bazı hallerde temsilci kullanabilmeleri de mümkündür. Mirasbırakan açısından bakacak olursak, ölüme bağlı tasarruflar kişiye sıkı sıkıya bağlı hak olması sebebiyle bizzat kişinin geçekleştirmesi gerekmektedir. Mirastan feragat sözleşmesi mirasbırakan açısından ölüme bağlı tasarruf kabul edildiğinden bu sözleşmenin onun tarafından yapılması şarttır. Sözleşmenin karşı tarafı bakacak olursak, feragat edenin irade açıklaması ölüme bağlı tasarruf olmadığından temsilci atamasında sıkıntı yoktur.

Miras üzerinde gerçekleştirilen feragatin, beklenen miras hakkının tamamına veya bir kısmına yönelik gerçekleştirilebilmesi mümkündür. Feragat hakkını kullananın bu hakkından kısmi olarak vazgeçmesi durumunda, feragat ettiği kısım üzerinde mirasçılık hakkı kaybolur, ancak diğer kısımlar için mirasçılığı devam eder. Buna karşın tam feragat durumunda, feragatçi ileride beklenen miras hakkının tamamından vazgeçtiği için mirasçılık sıfatını tamamen kaybeder ve miras masasına dahil edilmez.

Mirastan Feragat Sözleşmesinin Türleri

TMK Madde 528 v.d maddelerde düzenlenen mirastan feragat sözleşmesi iki türlü gerçekleştirilebilmektedir:

  • İvazlı Feragat Sözleşmeleri (Karşılıklı)
  • İvazsız Feragat Sözleşmeleri (Karşılıksız)

İvazlı yani karşılıklı feragat sözleşmesinde bedel karşılığında mirastan feragat edilmektedir. İvazlı feragat sözleşmesinde mirasbırakan, feragat eden kişiye feragatin karşılığında bir ivaz ödemekle yükümlüdür. Bu sözleşmenin ivazsız gerçekleştirilmesi durumunda mirasbıkaran, feragati kabul eder ve feragatçiya karşı borç sorumluluğundan kurtulur. Feragat eden hiç bir karşılık olmadan bu sözleşmeyi gerçekleştirerek mirasçılık sıfatından vazgeçmiş olur.

Not: TMK Madde 573’de mirastan feragat halinde tenkis hükümleri düzenlenmiştir. Kanun maddesine göre mirastan feragat eden mirasçıya, terekenin tasarruf edilebilir kısmını aşan edimlerde bulunulmuşsa; diğer mirasçıların tenkis  isteme hakları vardır. Ayrıca tenkise tabi kısmın sadece saklı payı aşan miktar olacağı belirtilmiş ve mahsup işleminin mirasta denkleştirme kurallarına uygun gerçekleştirileceği belirtilmiştir.

Mirastan Feragatin Hükümsüzlüğü

MK Madde 529’da öngörülen hallerin gerçekleşmesi durumunda, mirasta feragatin hükümden düşeceği belirtilmiştir. Mirastan Feragatin hükümsüzlüğü ise, feragat eden kişinin tekrardan mirasçı sıfatı  kazanmasına neden olur. Hükümsüzlük hali ve bunun neticesinde kazanılan mirasçılık sıfatı, kanunda iki şekilde öngörülmüştür:

  • Lehine feragat gerçekleştirlen kişinin mirasçı olamaması hali
  • Lehine feragat gerçekleştirilmeyen en yakın ortak kök altsoyun mirasçı olamaması halidir.

Yukarıda belirtilen bu iki bozucu şarttan birisinin gerçekleşmiş olması, mirastan feragat edenin tekrar mirasçı sıfatı kazanmasını sağlar. Lehine feragat edilenin mirasçı olmasını engelleyecek ve kanunda öngörülen haller ise şunlardır:

  • Mirasın Reddi (Reddi Miras)
  • Mirasbırakandan Önce Vefat
  • Mirastan Çıkarma veya Çıkarılma
  • Yoksulluk

Mirastan feragat edenin lehine feragat ettiği kimse, yukarıdaki ve kanunda öngörülen bazı hallerden ötürü artık mirasçı olmaması, feragat edenin ve onun altsoyunun mirasçılığını aktif edecektir. MK Madde 529’da belirtilen ikinci bozucu yenilik doğuran şartı inceleyecek olursak, belirli kişi lehine yapılmayan feragatın en yakın ortak kökünün altsoyu lehine yapılmış sayılacağı ve bunların mirasçı olamaması halinde feragat edenin artık mirasçı olacağı belirtilmiştir.

Not: Mirastan feragat sözleşmesinde TMK Madde 557’de iptal davası için öngörülen sebeplerden birisi varsa, sözleşme bu kanun maddesince iptal edilebileceğinden feragat eden bozucu yenilik doğuran işlem dışında yeniden mirasçı olabilir.

Mirastan Feragat Sözleşmesinin Hukuki Sonuçları

Feragat eden yönünden inceleyecek olursak, yukarıda daha önce bahsettiğimiz gibi MK Madde 528’e göre feragat edenin mirasçılık sıfatını kaybedecektir. Fegatın tam veya kısmi olması yönünde yaptığımız açıklamalar burada da geçerlidir. Açıklamaları yinelememiz gerekirse:

  • Tam feragat halinde, fergati gerçekleştirenin mirasçılık sıfatı ortadan kalkacaktır.
  • Feragatin kısmi olarak gerçekleşmesi halinde, feragat edilmeyen kısım için miras hakkı varlığını koruyacaktır.

Mirastan feragat, feragat edenin yanında onun altsoyu üzerinde de hukuki sonuçlar doğurtmaktadır. TMK Madde 528/III’te, karşılık(ivaz) sağlanarak mirastan feragat edilmesi halinde feragat edenin gerçekleştirdiği işlemin onun altsoyuna da etki edeceği belirtilmiştir. İvazlı (karşılıklı) feragatin varlığı halinde, feragat edenin altsoyu da mirasçılık sıfatını kaybedecektir. İvazsız feragat işleminin, feragati gerçekleştirenin altsoyuna bir etkisi yoktur. Mirasbırakan feragat edenin altsoyunun da mirasçılık sıfatından yoksun kalmasını istiyorsa, altsoyu kapsayan ayrı bir feragat sözleşmesini onlarla birlikte yapması gerekmektedir.

Feragat edenin tereke açıldıktan sonra bazı hallerde mirasbırakanın alacaklılarına karşı sorumluluğu doğabilmektedir. MK Madde 530’da, tereke açıldıktan sonra mirasbırakanın borçlarının ödenememesi halinde, mirasbırakanın ölümünden önce 5 yıl içerisindeki karşılıklı feragat işlemleriyle elde edilen kazanımlarının zenginleşme olarak değerlendirileceği belirtilmiştir. Özetlemek gerekirse TMK Madde 530’da verilen bu hükümle, ivazlı(karşılıklı) feragatte bulunan mirasçı borçlardan sorumlu tutulabilecektir. TMK Madde 530’un uygulama alanı bulabilmesi için bir takım şartların bir arada bulunması gerekmekte olup şu şekildedir;

  • Mirasın açıldığı anda tereke borçlarının karşılanamıyor olması,
  • Tereke borcunun yasal mirasçılardan karşılayamıyor olması,
  • Mirasbırakan ve feragat eden arasında, mirasbırakanın ölümünden önceki beş yıl içinde ivazlı miras feragat sözleşmesinin yapılmış olması,
  • Miras bırakanın ölümünden önceki 5 yıl içinde feragat edenin, sözleşme gereğince zenginleşmiş olması gerekmektedir.

Son olarak belirtmek isteriz ki miras hukuku bakımından, tek başınıza yapacağınız hukuki işlemler neticesinde ciddi hak kayıplarına maruz kalabilirsiniz. Bu bakımdan miras hukuku alanında uzman bir avukattan Hukuki Danışmanlık hizmeti almanız, biraz önce belirttiğimiz ciddi hak kayıplarının önüne geçecektir. Ancak Türk Hukuk sistemimizde avukatla temsil zorunluluğu olmadığı için vatandaşlarımızın kendilerini savunmalarının önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır.

Sık Sorulan Sorular

Mirastan feragat konusunun anlaması adına aşağıda ziyaretçilerimizden gelen soruları derledik ve cevaplandırdık.

Mirastan Feragat Etmek Nasıl Olur?

Mirastan feragat etmek için mirasçı ve miras bırakanın, yazılı ve resmi bir sözleşme ile bunu ortaya koymalıdırlar. Aksi halde yalnızca tarafların söylemleri bağlamında feragat söz konusu olamaz.

Mirastan feragat bozulur mu?

Mirastan feragat sözleşmesinin iptal edilmesi; Yanılma, aldatma ve gabin gibi kişinin iradesini sakatlayarak sağlıklı karar almasının önüne geçen durumlarda mümkün olmaktadır. Ancak gabin için bir istisna bulunmaktadır. Buna göre gabin nedeni ile sözleşmenin iptali, sözleşmenin ivazlı olmasına bağlıdır.

İlginizi çekebilecek diğer makalelerimiz.

Bunları da Beğenebilirsiniz

Yorumlar (2)

  • Hakkı Dağdaş 3 yıl ago Cevapla

    Biz 6 kardeşiz babam ölmeden önce kardeşimin bir tanesi mirastaki hakkını babamızdan istedi. Babamız ve kardeşim noterde anlaştılar ve kardeşim 10.000 TL alarak mirastan vazgeçti. Ama feragat sözleşmesi dosyaya konmamış. Babam vefat ettiği zaman gördük ki mirastan feragat eden kardeşim tapuda müşterek mirasçı görüküyor. Mirastan feragat eden kardeşimin çocuklarının borcu yüzünden de mirasa konu olan taşınmaza haciz konuldu. Biz ne yapmalıyız üstad?

    İsmail ÇAVUŞ 3 yıl ago Cevapla

    Türk Medeni Kanunu madde 528 uyarınca, “Mirasbırakan, bir mirasçısı ile karşılıksız veya bir karşılık sağlanarak mirastan feragat sözleşmesi yapabilir.
    Feragat eden, mirasçılık sıfatını kaybeder.
    Bir karşılık sağlanarak mirastan feragat, sözleşmede aksi öngörülmedikçe feragat edenin altsoyu için de sonuç doğurur.”

    Türk Medeni Kanunu madde 529 uyarınca, “Mirastan feragat sözleşmesi belli bir kişi lehine yapılmış olup bu kişinin herhangi bir sebeple mirasçı olamaması hâlinde, feragat hükümden düşer. Mirastan feragat sözleşmesi belli bir kişi lehine yapılmamışsa, en yakın ortak kökün altsoyu lehine yapılmış sayılır ve bunların herhangi bir sebeple mirasçı olamaması hâlinde, feragat yine hükümden düşer.”

    Madde metinlerinden de açık bir şekilde anlaşılacağı üzere karşılık alınarak feragat edildiği için miras hakkı alt soyuna geçmeyecektir. Bu sebeple de İptal ve tescil davası açarak sorununuzu çözebilirsiniz. Ancak belirtmek isterim ki alanında uzman bir avukattan miras hukuku bağlamında hukuki danışmanlık hizmeti almanız sizin lehinize olacaktır.

Yorum Yazın