Can sigortaları bireyin hastalandığında ve yaşlılık dolayısıyla çalışamadığı hallerde normal koşullarda altında hayatına idame ettirebilmek veya ölümü sonrasında ailesinin bakım ihtiyaçlarının giderilebilmesi için yaptırdığı sigortadır. TTK Madde 1487’de ve devamı maddelerinde can sigortasının ve türlerinin tanımı yapılmıştır. Can sigortalarının türlerine gelecek olursak bunlar; Kaza Sigortası, Hayat Sigortası ve son olarak Hastalık ve Sağlık Sigortası’dır. Bu yazımda sizlere Can sigortaları ve türleri hakkında bilgi vermeye çalışacağım.
Hayat Sigortası
TTK Madde 1487’ye göre Can sigortalarının bir türü olan Hayat Sigortası, sigortalının ölümü veya hayatta kalması halinde sigortalıya ödenecek olan sigorta bedelini kapsayan sözleşmedir. Hayat Sigortası ettiren kişi, yaşlılık durumunda hayatının geri kalan kısmını ailesiyle birlikte rahatça ve kimseye muhtaç olmadan yaşayabilmek için yaptırdığı bu sigortayı yaptırmaktadır. Sigortada belirtilen tarihte sigortalının hayatta olması durumunda sigorta bedeli kendisine ödenmekte ve kendisine ödenen sigorta bedeli sayesinde hayatının geri kalanını güvence altına almaktadır. Hayat sigortasında sigortalının ölmesi halinde, sigorta bedeli geride kalan ailesine ödenecektir. Ölümü halinde Hayat Sigortasının bedeli ailesine ödenen kişi, arkasında bıraktığı kişilerin geçimini ve temel ihtiyaçlarının giderilmesini bu sigorta türü ile güvence altına almaktadır.
Hayat Sigortası Yaptırabilecek Kişiler
Hayat sigortası ettirilebilecek kişiler TTK Madde 1490’da tanımlanmıştır. Sigorta ettiren, kendi hayatta kalma veya ölümü ihtimaline yönelik bu sigorta çeşidine yönelmektedir. Bu sözleşmenin tarafları sigortacı ve sigorta ettiren kişinin kendisidir. Sigorta ettiren kendi hayatta kalma veya ölme ihtimaline sigorta yaptırabileceği gibi, başkası için de Hayat Sigortası yaptırabilmektedir.
- Başkası Lehine Sigorta Ettirilmesi:
TTK Madde 1490’da kanun koyucu, başkasının hayatı üzerine sigorta yapılabilmesi için, o kişinin hayatının devamında lehtarın menfaatinin bulunması şartı koymuştur. Menfaatin bulunmaması sözleşmenin geçerliliğini etkileyecektir. TTK Madde 1493/2’de anılan lehtar’ın kim olduğuna gelecek olursak, lehtar dediğimiz kişi sigorta bedelini isteyecek olan kişidir. Sigorta ettiren atadığı lehtarı sigortacıya bildirerek riziko gerçekleşmesi halinde sigorta bedelinin kime ödeneceği konusuna açıklık getirmiş olur. Hayat sigortasında sigorta ettirenin hayatta kalma ihtimaline yönelik, lehtar sigorta ettirenin kendisi olabilir. Ölüm ihtimaline yönelik lehtar ise, kişinin ailesi veya yakını olabilmektedir.
- Lehtarın Tayin Usulü:
TTK Madde 1493/3’de yapılan hüküm gereğince, sigorta ettiren belirleyeceği lehtarı dönülebilir veya dönülemez lehtar olarak belirleyebilmektedir. Sigorta ettiren kişinin lehtar değiştirme hakkından açıkça feragat ettiğine yönelik beyanı sözleşmede yer alıyorsa, lehtar artık dönülemez lehtardır. Lehtarın dönülemez olup olmadığı konusunda tereddüt yaşanırsa, sigorta ettirenin lehtarı değiştirme hakkını saklı tuttuğu kabul edilir. Dönülebilir lehtar ise, dönülemez lehtara yönelik açıkça bir hüküm sözleşmede yer almıyorsa, lehtar dönülebilirdir ve sigorta ettiren lehtarı değiştirebilir.
Hayat Sigortası Özel Hükümleri
- Sigorta Ettiren veya Lehtarın Sigortalıyı Öldürmesi
TTK Madde 1504/1’de, “Sigorta ettiren, sigorta bedelini ödeme borcunun doğmasını sağlamak amacıyla sigortalıyı öldürür veya öldürülmesinde suç ortaklığı ederse, sigortacı bedel ödeme borcundan kurtulur.” Denilmiştir. Hayat Sigortası ile korunan hukuki değerin, maddi fayda sağlamak amacıyla ihlali halinde, sigortacının sigorta bedelini sigortacıya ödenmeyeceği belirtilmiştir. Bu kanun maddesinin devamı fıkrasında ise, lehtarın sigortalıyı öldürmesi veya suça ortak olması durumunda, sigorta bedelinin lehtar yerine ölenin mirasçılarına yapılacağı hükmedilmiştir. TTK Madde 1504 ile Hayat Sigortasının, sigorta ettiren veya lehtar tarafından amaç- araç suçun birer unsuru olması engellenmek istenmiştir.
- Sigortalının İntiharı:
Sigortalı, yenilemeler dahil olmak üzere yapılmış olan Hayat Sigortasının üzerinden 3 yıl geçtikten sonra intihar eder ve bunun sonucunda ölürse, sigortacı sigorta bedelinin lehtara ödemekle yükümlü olacaktır. Söz konusu intihar sonucu ölüm, sigortalının akli rahatsızlığı sebebiyle üç yıldan önce gerçekleşmiş ise de sigortacı sigorta bedelini öder. Kanun koyucu TTK Madde 1503 ile birlikte, belirli bir süre sonrasında veya özel durum sebebiyle gerçekleştirilen intiharı sigorta kapsamında saymıştır.
- Hayat Sigortasından Cayma Hakkı
TTK Madde 1489’de sözleşmeden cayma hakkı düzenlenmiş olup buna göre, sigorta ettirenin cayma hakkını kullanabileceğini sigortacıya bildirmesinden itibaren 15 gün içerisinde bu hak kullanılabilmektedir. Sigorta ettirenin bildirimde bulunmaması ihtimalinde, sigorta ettiren ilk prim ödeme gününden sonra 1 ay içerisinde sebep göstermeksizin cayma hakkını kullanabilir. 1 aylık süre içerisinde bildirim yapmayan sigorta ettiren cayma hakkını artık kullanamaz.
Kaza Sigortası
Can sigortalarının bir türü olan Kaza Sigortası, sigortalının karşılaşabilecekleri rizikonun, sakatlık, iş görmezlik, ölüm veya engellik gibi neticeleri yol açması halinde öngörülen güvencedir. Kaza sigortası ile korunan hukuki değere karşılık sigortacı, gerçekleşen rizikoya yönelik bir takım yükümlülükleri bulunmaktadır. Bu yükümlülükler kaza sonrası sigortalıya ödenecek bedel, tedavi masrafları, işçinin kaza sebebiyle çalışmadığı gününün tazminatı gibi Kaza Sigortası kapsamındaki güvencelerdir.
- Kaza Sigortasının Tarafları ve Kapsamı:
Sigorta ettirenin geçirmiş olduğu kaza neticesinde iş göremez hale gelmesi veya engelli durumuna düşmesi halinde kendisine sigorta bedelince ödeme yapılacağı TTK Madde 1507’de hükmolunmuştur. Bu sigorta türü kapsamında sigorta ettirenin ölmesi halinde de sigorta bedeli sözleşmede belirtilen kişilere yapılır. Kaza Sigortasında gerçekleşen ölüm neticesiyle sigorta bedelinin tazmin edilebilmesi için, ölümün kazaya dayanıyor olması gerekmektedir. Kaza dışı gerçekleşen ölüm Kaza Sigortası kapsamında sayılmayıp, diğer türlü ölümler için kişilerin Hayat Sigortasına yönelmeleri daha doğru olacaktır.
Kaza Sigortasını yaptırabilecek olan kişiler ve kimler için yaptırılabileceği sorusuna gelecek olursak, Hayat Sigortası için yukarıda bahsettiğimiz unsurların hepsi Kaza Sigortası için de geçerlidir. Kaza sigortasında da sigorta ettiren bir diğer üçüncü kişi için bu sigorta türünü yaptırabilmektedir. Karşımıza genel olarak İş Hukuku kaynaklı, işverenin işçi lehine yaptırmış olduğu sigorta türleri çıkmaktadır. Bu gibi durumlarda işveren sigorta ettiren olarak işçilerin lehine Kaza Sigortası yaptırmakta ve onların sağlıklarını güvence altına almayı amaçlamaktadır.
- Kaza Sigortasının Tazmini:
TTK Madde 1507’e göre, kazanın gerçekleşmesi durumunda sigortalının ölümünün, ani veya kaza tarihinden itibaren en çok bir yıl içinde gerçekleşmesi durumunda, sözleşmede belirtilen sigorta bedeli sigorta ettiren kişiye veya lehtara ödenir. Kaza neticesinde sigortalın- geçici veya sürekli olarak sakat kalır ya da iş göremez hale gelirse, sigorta bedeli sigortalıya ödenir.
Kaza Sigortası kapsamında, sigortalının kaza sebebiyle çalışamamış olduğu için kazanç kaybına uğramaktadır. Geçici bir süre için çalışmaktan yoksun kılınan sigortalıya, çalışamadığı günler için tazminat ödemesi yapılır. Sigortalıya çalışmadığı günlerde ödenecek tazminatın hesabı, günlük çalışma hesabına göre yapılır. Ayrıca sigortalıya ödenecek olan tazminat, sigorta sözleşmesinde yazılı olarak belirtilen süre ile sınırlı tutulmuştur.
Hastalık ve Sağlık Sigortası
Can sigortalarının bir türü olan Hastalık ve Sağlık Sigortası TTK’de tek başlık altında toplanmış olmalarına rağmen, düzenlenişleri itibariyle iki farklı sigorta türünü oluşturmaktadırlar. TTK Madde 1511’de, “Hastalık ve sağlık sigortaları, sigortalı lehine yapılabilir; hastalık sigortalarında lehtar da belirlenebilir.” denilmiştir.
TTK Madde 1517 ile Hastalık ve Sağlık Sigortası kapsamına yeni doğan bebek ve evlat edilen küçüğün ekleneceği düzenlenmiştir. Bu kanun hükmüne göre, anne veya babanın doğum sırasında Hastalık veya Sağlık Sigortasından birine sahip olmaları halinde yeni doğan bebeklerinin de ek prim ödenmeden sigortalı olacakları kabul edilmiştir. Yeni doğan bebek veya evlatlığın sigortadan yararlanabilmesi için sözleşmede aksi hüküm bulunmamakla birlikte bu durumun en geç 2 ay içinde sigortacıya bildirilmiş olması şarttır.
Hastalık Sigortası
Can sigortalarının bir türü olan Hastalık sigortasıyla sigortalının korunan menfaatine yönelik belirli bir prim ödemektedir. Sigortalının ileride belirli bir hastalığa yakalanması ihtimalinde, iyileşebilmesi için yapılan masraflar Hastalık Sigortasında belirtilen bedel kapsamında karşılanacaktır.
- Hastalık Sigortasının Kapsamı:
Hastalık Sigortası sözleşmesi düzenlenirken, taraflar hangi hastalıkların sigorta kapsamında olup olmayacaklarını kararlaştırabilmektedirler. TTK Madde 1512’ye göre sigorta ettiren veya sigortacı belirledikleri hastalıkları detaylı olarak sözleşme hükümlerine ekleyebilirler. Sigortada belirtilen rizikonun yani hastalığın gerçekleşmesi durumunda sigortacının sözleşmede belirtilen bedeli ödemesi gerekir. Sigortacının bu borcunun doğabilmesi için, hastalığın sözleşme süresi içerisinde gerçekleşmesi şarttır.
Hastalık Sigortasının tarafları sözleşmede tek bir hastalığı belirleyebilecekleri gibi birden çok hastalığı da teminat altına alabilirler. Aksi hüküm yer almadıkça sigorta sözleşmesinde yer alan hastalıklardan birinin gerçekleşmesi ve sigortacının bedeli ödemesi sigorta sözleşmesini sona erdirir.
Sağlık Sigortası
Can sigortalarının bir türü olan sağlık sigortası, riziko gerçekleşmesi durumunda sigortalıya bedel ödeme borcu doğan veya sigortalının sağlık masraflarının karşılanması belirlenen sigorta türüdür. Sağlık Sigortasında, sigortalı sigorta ettirenin kendisi olabileceği gibi, üçüncü bir kişiyi de sigortalı olarak gösterebilmektedir. Ayrıca diğer sigorta türlerinin aksine Sağlık Sigortasında, riziko gerçekleştikten sonra sigorta bedelinin lehtara ödenebileceği taraflarca kararlaştırılamaz. Bu sigorta türünde sigorta bedeli sadece sigortalıya ödenebilmektedir.
- Sağlık Sigortasının Kapsamı:
Sağlık Sigortasının kapsamı TTK Madde 1513’e teminat altına alınmış olup sigortacının vermesi gereken teminatlar sıralanmıştır. Bu kanun maddesine göre, hastalık sonucu gerekli görülen ilaç, tıbbi bakım, gebelik, doğum, ayaktaki müdahale gerektiren tedaviler, yatarak tedavi edilmesi gereken durumların günlük masrafı, hastalıktan ötürü çalışamayan sigortalının uğradığı kazanç kaybı gibi giderler teminat altına alınmışlardır. Kanun maddesinde sayılan bu teminatlar için sözleşmede aksi bir hüküm bulunmuyorsa sigortacı, TTK Madde 1513’de sayılan sağlık sorunları için belirlenen tüm masrafları ödemekle yükümlüdür.
İlginizi çekebilecek diğer makalelerimiz.
Henüz Yorum Yok