Trafik Kazası Tazminat Davası

Trafik kazası tazminat davası, motorlu bir aracın katıldığı veya neden olduğu ve bu olayın sonucunda; ölüm, yaralanma veya kişilerin mallarında zararın meydana gelmesinden dolayı kazada sorumlu olan kişilere, zarar gören tarafça açılan dava türüdür. Trafik kazası tazminat davası, sadece fiziksel hasarların bir karşılığı olarak değil aynı zamanda ayni haklara karşılıkta istenebilmektedir. Trafik kazası tazminat davası kendisine hukuki dayanak olarak, gerçekleşen trafik kazasının haksız fiil olmasını almaktadır. Bu dayanak TBK m.49’da ayrıntılarıyla da düzenleme altına alınmıştır. Basit bir anlatımla trafik kazası tazminat davasını belirttik. Yazımızın devamında ise bu davanın tüm detaylarını ele alacak, aklınızda bir soru bırakmadan siz değerli okuyucularımızı aydınlatacağız.

Trafik Kazası Tazminat Davası Zamanaşımı Süresi

Trafik kazası tazminat davası için kanun, belirli bir zaman aşımı süresi ön görmüştür. Buna göre bu davayı açacak kişi, davayı açmadan önce kanun koyucu tarafından belirlenen bu süreleri dikkate alarak hukuki işlemi icra etmelidir. Dava açma süresinin başladığı tarih, trafik kazasının meydana geldiği tarihtir. Dava açma süresinin bittiği tarih ise davacı lehine uygulanan bir kanundan kaynaklanmaktadır. İlgili kanun uyarınca, 2 türlü zamanaşımı süresi vardır. Trafik kazası tazminat davasının son açılabileceği tarih hesaplanırken de kazazedenin lehine hangi tarih uygunsa o belirlenir. Aynı zamanda bu süreler trafik cezası itirazda da geçerlidir. Belirttiğimiz iki zamanaşımı süresi ise şu şekildedir;

• Tazminat Davası Esas Zamanaşımı Süresi: Trafik kazasının neden olduğu haksız fiilden dolayı zarara uğrayan kişi, mevcut zarardan ve fiilden haberdar olduğu andan başlayarak 2 yıl içerisinde dava açma hakkını kullanmalıdır. Ancak zarara uğrayan kişi, bu dava ama hakkını belirtilen süreler içerisinde kullanmazsa da KTK madde 109 uyarınca, fiilin meydana gelmesinden itibaren 10 yıllık bir zamanaşımı süresi daha ön görülmüştür. Bunu bir örnekle açıklayacak olursak; 15.06.2021 tarihinde trafik kazası sonucunda komaya giren kişinin yakınları, kazadan haberdar olmalarına rağmen dava açabileceklerinden habersizdirler. Trafik kazası tazminat davası açma haklarından ise 15.06.2022 haberdar olmuşlardır. Buna göre dava açma süresi de dava açabileceklerini öğrendikleri tarihten itibaren başlayacaktır ve 15.06.2024 tarihinde sona erecektir. Komaya giren trafik kazası mağdurunun yakınları, bu tarihten sonra trafik kazası tazminat davası açamayacaklardır.
• Ceza Zamanaşımı Süresi: Gerçekleşen trafik kazası ile beraber, Türk Ceza Kanunu çerçevesinde bir suç meydana gelmiş ise burada uygulanacak zamanaşımı, ceza zamanaşımıdır. Örneğin kazada birisi hayatını kaybetmişse taksirle adam öldürme suçu, birisi yaralanmış ise de taksirle yaralanma suçu işlenmiş olacaktır. Özetle, trafik kazası sonucunca bir suç meydana gelmişse, o suçun TCK uyarınca öngörülen zaman aşımı süresi, açılacak muhtemel maddi ve manevi tazminat davasının zamanaşımı süresi yerine geçecektir.

Trafik Kazası Tazminat Davasını Kimler Açabilir?

Trafik kazası tazminat davası açacak başlıca kişi, kaza sebebi ile yaralanan kişidir. Kazada yaralandığı ve normal hayatına devam edemediği gerekçesi ile maddi ve manevi tazminat talep edebilecektir. Aynı zamanda kişi; yaralandığı için çalışamayıp hayatını idame ettiremeyeceğini ileri sürerek maddi tazminat, kaza sebebi ile derin üzüntüye kapıldığını ileri sürerekte manevi tazminat talep edebilecektir.

Eğer trafik kazası, kişinin bizzat dava açıp takip edemeyeceği kadar ciddi bir kaza ise yakınları da dava açabilecektir. Ancak bu kişisel yalnızca manevi tazminat davası açabilirler. Bu ciddi trafik kazasına uygulamada “ağır bedensel yaralanma” denmektedir. Yargıtay’ın bu yaralanmadan anladığı da hayatı fonksiyonlarında bozukluğun ortaya çıkması ya da organ kaybıdır. Örnek verecek olursak; gözlerin görme yetisini yitirmesi, kolun elin kopması gibi haller.

Trafik kazası tazminat davası ölümlü kazalar bakımından, trafik kazası sebebiyle ölen kişiden o hayattayken maddi manevi destek alan her kişi tarafından açılabilmektedir. Burada tazminat türünde bir sınırlama bulunmamaktadır. Maddi ve manevi tazminat davaları açılabilecektir. Trafik kazasında ölen kişinin, hayattayken kime destek verdiği açısından ise bir karine bulunmaktadır. Buna göre; ölen kişinin evli olması durumunda eşi, çocukları, bekar olması halinde ise anne ve babasına destek verdiği karinesi kabul edilir. Bu sayılan kişilerin, destek aldıklarını herhangi bir surette ispat etmeleri gerekmez. Diğer akrabaların ve yakınların ise davayı açma şartları, aldıkları desteği ispatlamalarıdır.

Trafik Kazası Tazminat Davası Kime Karşı Açılır?

Trafik kazası tazminat davası, hem maddi hem de manevi tazminat davası olarak açılabilmektedir. Bunun nedeni ise trafik kazasının haksız bir fiil olmasıdır. Trafik kazasında meydana gelen bu haksız fiilden, kazayı gerçekleştiren araç sürücüsü dışında kalan kişilerin de sorumlulukları yoluna gidilmektedir. Trafik kazası ile beraber, ölüm yaralanma veya malın zarara uğraması durumunda maddi ve manevi tazminat davası açılacak kişiler aşağıda verilmiştir Buna göre;

• Araç Sürücüsü: Trafik kazasını bizzat gerçekleştiren araç sürücüsü BK madde 49 uyarınca aleyhinde tazminat davası açılabilecek kişilerdendir.
• Aracın Sahibi: KTK madde 3 uyarınca araç sahibi, aynı zamanda aracın işletenidir. Bu kanun maddesinden yola çıkarak trafik kazasına karışmış aracın sahibi hakkında maddi ve manevi tazminat davası açılabilir. Trafik kazası tazminat davasının kanuni dayanağı ise KTK madde 85/1’dir.
• Aracın İşleteni: Üstte de belirtildiği üzere KTK madde 85/1 uyarınca, trafik kazasına karışan aracın işleteninin de tazminat sorumluluğu bulunmaktadır. Aracın işleteninin kim olduğu ise trafik tescil kayıtlarından anlaşılmaktadır. Buna göre aracın sahibi olan kişi aynı zamanda aracın işleteni konumundadır. Araç sahibinin sorumluluktan kurtulmasının birtakım yolları mevcuttur. Bunlara değinecek olursak trafik tescil kayıtlarında aracın sahibi olarak görünen kişi; araç üzerinde herhangi bir fiili hakimiyete sahip olmadığını, araca başka kimselerin harcamada bulunduğunu, aracın işletilmesi dolayısı ile elde edilen ekonomik kazancın başkası tarafından elde edildiğini ve aracı işleten kişinin kendisi olmadığını kanıtlayacak olursa trafik kazası tazminat davasından kurtulabilecektir. Hukuk Genel Kurulu’nun geçmiş kararlarından birisinde konuya şu şekilde yorum getirmiştir. Buna göre; Aracın bir teşebbüs tarafından işletilmesi durumunda, araçtan kazanç elde eden dolayısı ile aracı işleten kişi kazadan sorumludur.
• Sigorta Şirketi: KTK madde 91 uyarınca, Trafik sigortası veya Kasko sigortasını yapan sigorta şirketinin de yaşanan trafik kazası nedeniyle sorumluluğu bulunmaktadır. Genel Şartlar a-1 uyarınca sigortacı, düzenlenen poliçede herhangi bir kaza nedeniyle ölüm ya da yaralanmalardan doğacak olan tazminat miktarının zorunlu sağlık sigortası bedeli kadarını ödeyecektir.

Trafik Kazası Tazminat Davası Yetkili Mahkeme

Trafik kazası tazminat davası bakımından yetkili birçok mahkeme bulunmaktadır. Bu mahkemelere değinecek olursak;

• Trafik kazası nedeni ile davada davalı konumunda olan kişilerin ikamet ettikleri yer mahkemesinde maddi ve manevi tazminat davası açmak mümkündür. Bunun hukuki dayanağı ise HMK madde 6’dır. Örnek ile açıklamak gerekirse, Ankara-Çankaya’da gerçekleşen bir trafik kazasında trafik kazasına neden olan sürücünün ikamet adresi Ankara-Sincan, aracın sahibinin (karine uyarınca işleteninin) ikameti ise Ankara-Etimesgut’tur. Buna göre açılacak trafik kazası tazminat davasında yetkili mahkeme hem Sincan hem de Etimesgut’ta bulunan görevli mahkemelerdir.
• HMK madde 16/1 uyarınca, trafik kazasının gerçekleştiği yer mahkemesi de davanın açılacağı bir diğer yetkili mahkemedir.
• Yine HMK madde 16/1 uyarınca, trafik kazasında zarar gören kişinin ikametinde bulunan mahkeme, davaya bakmaya yetkilidir. Örnek verecek olursak; Ankara-Çankaya’da gerçekleşen bir trafik kazasında, kazada yaralanan kişinin ikamet adresi Ankara-Sincan ise açılacak davada yetkili mahkeme Sincan görevli mahkemesidir.
• HMK madde 14/2 uyarınca, trafik kazasına karışan aracın sigortasının yapıldığı şirketin merkezinin bulunduğu yer mahkemesi de davanın açılmaya yetkili olduğu mahkemedir.

Trafik Kazası Tazminat Davası Görevli Mahkeme

Trafik kazası tazminat davasında görevli mahkeme HMK madde 2/1 uyarınca kural olarak Asliye Hukuk Mahkemesi’dir. Örnek verecek olursak, Ankara-Çankaya’da gerçekleşen bir trafik kazası için açılacak trafik kazası tazminat davası, Çankaya Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılacaktır. TTK madde 4/1 ve madde 5/1 uyarınca, kazaya neden olan aracın sigortasının yapıldığı şirkete karı açılacak tazminat davalarında ise görevli mahkeme, Asliye Ticaret Mahkemesi’dir. Bunun nedeni ise sigorta şirketlerinin, birer ticari işletme olmasıdır. TTK uyarınca taraflardan birsinin tacir olduğu durumlarda görevli mahkeme ticaret mahkemeleridir. Bu sebeple, meydana gelen trafik kazası sebebiyle sorumluların tümüne (aracın sürücüsü, aracın sahibi, aracın işleteni, aracı sigortalayan şirket) karşı açılacak olan bir trafik kazası tazminat davasında görevli mahkeme, Asliye Ticaret Mahkemesi’dir.

Ölümlü Trafik Kazası Tazminat Davasında Neler Talep Edilir?

Ölümlü trafik kazası tazminat davası, açılarak talep edilen yine maddi ve manevi tazminattır. Ölümlü bir kaza meydana geldikten sonra zarar gören veya yakınları tarafından açılacak bir davada birtakım zararlar talep edilir. Bunların hukuki dayanağını ise BK madde 53 oluşturur. Buna göre;

• Manevi tazminat: Trafik kazası nedeniyle ölen kişinin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar vd.) ölüm sebebi ile duydukları acıdan dolayı manevi tazminat talep edebilirler.
• Trafik kazasında ölen kişinin cenazesi için yapılacak tüm masraflar,
• Trafik kazasında yaralanan kişinin ölünceye kadar geçen zamandaki tedavi giderleri,
• Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: Trafik kazası nedeniyle ölen kişinin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar vd.) trafik kazası sebebiyle destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilirler. Trafik kazası nedeniyle hayatını kaybeden kişinin, tüm yaşamı boyunca desteklediği kişiler destekten yoksun kalma tazminatı talep edebileceklerdir. Bu tazminat maddi tazminat türüdür.

Yaralamalı Trafik Kazası Tazminat Davasında Neler Talep Edilir?

Yaralanmalı trafik kazası tazminat davası, trafik kazası nedeniyle yaralanan kişinin, yukarıda belirttiğimiz kişilere açtığı davadır. Tekrar belirtmek gerekir ki yaralanan kişinin yakınları, maddi tazminat talep edemeyeceklerdir. Sadece duydukları acı nedeniyle manevi tazminat talep edebileceklerdir. Trafik kazası nedeniyle kişide oluşacak ağır bedensel yaralanmalarda ise yukarıda da belirttiğimiz üzere azada yaralanan kişinin yakınlarının,  manevi tazminat hakları bulunmaktadır.

Yaralanmalı trafik kazası tazminat davası açarak talep edilecekler ise aşağıdaki gibidir. Buna göre;

• Manevi Tazminat: Bu tazminatı talep edecek kişi, trafik kazası nedeniyle yaralanan kişinin kendisidir. Ancak ağır bedensel yaralanmaların bulunduğu takdirde, yakınları da manevi tazminat talep edebileceklerdir. Aksi durumda yakınları manevi tazminat talep edemeyeceklerdir.
• Trafik kazasında yaralanan kişinin bütün tedavi giderleri,
• Trafik kazasında yaralanan kişinin, kaza olmasaydı kazanacağı para,
• Trafik kazası sonrasında kişide oluşacak hasarlar eğer çalışma gücünde bir noksanlık meydana getirecekse, bu konuda ortaya çıkan kayıplar,
• Kişinin ekonomik olarak yıpranması ve kaybettiği hususları, telep edebilecektir.

Trafik Kazası Tazminat Davasında Manevi Tazminat Talebi

Trafik kazası tazminat davası ile elde edilecek tazminat, zenginleşme değil daha çok kişinin hak kayıplarının önüne geçilmesini amaçlamaktadır. Mahkeme de gerek tazminat miktarında gerekse diğer konularda karar verirken bu amaçla hareket etmekte ve aşağıdaki hususları dikkate almaktadır. Buna göre;

• Kazanın taraflarının maddi durumu,
• Kazanın meydana geliş biçimi,
• Kazanın taraflarının kusur oranları,
• Borçlar Kanunu Madde 4’te değinilen hak ve nesafet.

Yukarıda sayılan hususların, mahkemenin kararında çok büyük etkisi olmaktadır.

Sık Sorulan Sorular

Trafik kazası tazminat davası konusunu tam anlamıyla anlamak adına aşağıda ziyaretçilerimizden gelen soruları derledik ve cevaplandırdık.

İlginizi çekebilecek diğer makalelerimiz.

• Gabin Aşırı Yararlanma
• Muvazaa Nedir?
• Borcun Taksitle Ödenmesi