Sigorta Türleri Nelerdir?

Sigorta türlerinin ayrımı elde edilmek veya korunmak istenen menfaatlere göre değişim göstermektedir. Güvence anlamına gelen sigorta, sigorta ettirenlerin kendi hayatlarında meydana gelebilecek veya gelmesi muhtemel görülen risk faktörlerinin yaratacağı maddi zararların karşılanması amacıyla sigortacı ile gerçekleştirdikleri hizmet sözleşmesidir. Taraflar arasında gerçekleştirilen sigorta sözleşmesinin hangi özel sigorta türüne dahil olduğunun tespitinde izlenmesi gereken yol, sigortanın muhteviyatının sigorta türlerinden hangisine dahil olduğunun belirlenmesiyle gerçekleştirilir. Özel sigorta türleri ve sigorta kavramının ne olduğuna geçmeden önce sigorta türlerinin neler olduğu şu şekilde listelenebilir:

Zarar Sigorta Türleri:

• Mal Sigortası
• Sorumluluk Sigortası

Can Sigorta Türleri:

• Hayat Sigortası
• Sağlık Sigortası
• Hastalık ve Sağlık Sigortası

Sigorta Kavramı Nedir?

Sigorta müessesesi ve sigorta türleri gündelik hayatta karşımıza çıkabilecek kaza, tehlike, masraf veya zarar gibi istenmeyen olumsuzluklardan, bireylerin sosyo-ekonomik çıkarlarını koruyabilmek için Sigorta Hukuku çerçevesinde gelişmiştir.  Sigorta kavramının gerçekleşebilmesi bazı özelliklerinin bir arada olması şarttır.  Sigorta için öncelikle gerçekleşme ihtimali bulunan bir rizikonun mevcudiyeti aranır. Söz konusu rizikonun ise belirli bir insan topluluğunda gerçekleşmesi kuvvetle muhtemel görünün riziko olması gerekmektedir. Ayrıca bu rizikonun belirli bir sigorta türlerinden birisine dahil olması aranmakla birlikte topluluğa mensup kişilerin bu riziko tehlikesi altında olmaları gerekmektedir. Kısacası rizikonun belirli toplulukta bulunan insanlarca paylaşılıyor olması gerekir. Topluluk içerisinden birisinin bu tehlikeye maruz kalması halinde zararın toplulukça ödenmesi ise sigorta kurumunu oluşturmaktadır. Söz konusu zarar ise, sigorta şirketinin topluluktan topladığı primlerin sigortalıya ödenmesi şekliyle gerçekleşir.

Sigorta kavramı Anayasa tarafından korunan ilkeler dahilinde SGK bünyesinde şekillenmiştir. Anayasa’da sıkça zikredilen sosyal devlet ilkesinden yola çıkılarak, bireylerin çalışma hayatlarında ve çalışma hayatlarının sona ermesinden sonra da korunan hukuki değer göz önüne alındığında, Sosyal Güvenlik Kurumu’na ihtiyaç duyulmuştur. Bu kurumun kuruluş gayesi sosyal devlet olma gereğini yerine getirmek olduğundan, bu hizmet sosyal sigorta adı altında sağlanmaktadır. Sigorta kavramı sadece devlet bünyesinde barındırılmamış, ayrıca Özel Sigorta ile de koruma altına alınmıştır. Bireylerin çalışma hayatlarının dışında karşılaşabilecekleri tehlike veya olumsuzluklara karşılık sosyal sigortanın yerine Özel Sigortaya ihtiyaç duyulmuştur. Özel Sigorta türlerinden birinde kazaya maruz kalan sigortalının, bu sigorta türünde toplanan paranın sigorta şirketi tarafından sigortalının uğradığı zarara karşın ödenmesine Özel Sigorta denilmektedir.

Sosyal Sigorta durumun ve koşulların özelliklerine göre ve isteğe bağlı sigortalar dışında zorunlu olma özelliği taşımaktadır. Kişilerin SSK, Emekli sandığı gibi Sosyal Sigortalardan muaf olması mümkün değildir. Sosyal Sigortalarda bireyler karşılaşabilecekleri tehlikeye yönelik, iş kazası, maluliyet, hastalık, meslek hastalığı, ölüm, yaşlılık, işsizlik gibi rizikolar güvence altına alınmıştır.

Sigorta Türleri’nden özel sigortalarda ise, bireylerin sigorta ettirecekleri malı veya canı serbestçe belirlemeleri mümkün olmakla birlikte istedikleri sigortacıya gitmekte de serbesttirler.  Özel Sigorta ile bireyler güvence altına aldırmak istedikleri şeyler için mal veya can sigortası yaptırabilmektedirler. Özel Sigortaların kendi amaçlarından hareketle serbestçe düzenlenebilecekleri ve zorunlu olmadıklarının çıkarımı yapılacak olsa da durum öyle değildir. Gerek Kanun tarafında gerek Cumhurbaşkanı Kararnameleri ile yeri geldiğince zorunlu olarak düzenlenebilmektedirler. Zorunlu sigortalarla birlikte kamu ve bireylerin yararlarının gözetilmesi amaçlanmıştır. Özel sigorta türleri TTK altında toplanmış ve zarar sigortaları ile can Sigortaları olmak üzere ikili ayrıma tabi tutulmuştur. Yine bu ikili ayrıma tabi özel sigortalarda kendi içlerinde ayrı bir ayrıma tabi olmuşlardır.

Zarar Sigortaları

Sigorta türlerinden ilki olan zarar sigortaları da kendi içinde, mal sigortaları ve sorumluluk sigortaları olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Genel anlamıyla Zarar Sigortaları, sigortalı kişinin mal varlığı üzerinde meydana gelen ve para ile ölçülebilen zararların, taraflar arasında yapılmış olan sözleşme itibariyle sigortalı tarafından ödenmesidir.

Mal Sigortası

Zarar sigorta türlerinden olan mal sigortalarında genel anlamda yanlış anlayış hakimdir. Mal sigortası yaptıran sigortalının malın kendisine gelen zarar bu sigorta türünde karşılanmamaktadır. Mal Sigortalarında korunan hukuki değer, sigorta ettiren kişinin mal üzerindeki menfaatleridir.  Mal Sigortalarından anlaşılması gereken, malın taşınır, taşınmaz veya fikri bir hak olup olduğuna bakılmaksızın üzerindeki menfaatin ihlal edilip edilmediğidir. Bu belirtilen malların zarara uğraması halinde sigorta yaptıranın menfaati zedeleneceği için, Mal Sigortasının karşılanması gerekecektir. Mal Sigortasının da kendine has türleri bulunmakla birlikte bunlara örnek vermek gerekirse;

• Yangın Sigortası,
• Hırsızlık Sigortası,
• Tarım Sigortası,
• Nakliyat Sigortası,
• Kasko Sigortası,
• İnşaat Sigortası,
• Deprem Sigortası,

gibi sigorta türleri Örnek gösterilebilir.

Sorumluluk Sigortası

Zarar sigorta türlerinden biri olan Sorumluluk sigortalarında mal sigortasından farklı olarak, sigorta ettirenin mal üzerindeki menfaati yerine başkaları tarafından direkt olarak mal üzerinde meydana getirilen rizikonun güvencesi gündeme gelmektedir. Sorumluluk sigortasında, sigortalının malı üçüncü kişilerce zarara uğratılmakta ve üçüncü kişinin gerçekleştirdiği riziko maddi olarak ölçülebilen zarar teşkil etmektedir. Üçüncü kişilerce malın maddi değerince gerçekleşen azalmalar ise, sigorta şirketi tarafından karşılanmaktadır.

Can Sigortaları

Özel sigorta türlerinden ikincisi olan can sigortaları bireyin kazaya uğraması, kaza neticesinde sakatlanması, hastalık geçirmesi veya ölümü gibi hallerde gündeme gelmektedir. Bu sigorta ile birlikte kişinin hayatında gerçekleşebilecek rizikolar güvence altına alınmaktadır. Can Sigortaları kendi içerisinde Hayat Sigortası, Kaza Sigortası, Hastalık ve Sağlık Sigortası olmak üzere üçe ayrılmaktadır.

Hayat Sigortası

Hayat Sigortasında, sigortacı ile sigortalı arasında gerçekleştirilen sözleşmeye binaen, sigortalının ölümü veya hayatta kalması halinde, sigorta ettiren kişinin veya onun belirlediği kişiye sigorta bedelinin ödenmesi Hayat Sigortasıdır.

Kaza Sigortası

Kaza Sigortası, sigortalının belirli rizikolardan birinin gerçekleşmesi halinde güvence elde edebilmek için sigortacıya belirli prim ödediği sigorta türüdür. Sigortalının uğradığı kaza neticesinde ölmesi, geçici veya sürekli engellilik ya da iş göremezlik hali yaşamasında kendisine Kaza Sigortası ücreti veya tazminat verilmektedir.

Hastalık ve Sağlık Sigortası

Hastalık ve Sağlık Sigortasında sigortacı, hastalık sigortası ile sözleşmede belirtilen hastalıklardan biri veya birkaçının, sözleşmede belirtilen süresi içerisinde gerçekleşmesi veya ortaya çıkması halinde sigortalıya sigorta teminatı sağlamaktadır. Sözleşmede birden çok hastalık sigorta teminatına bağlanması durumunda hastalıklardan birinin gerçekleşmesi, bedel ödenmesi ve sözleşmenin sona ermesi için yeterlidir. Aksi öngörülmemişse, teminatın hastalıklardan sadece birinin gerçekleşmesi hali için verildiği kabul edilmektedir.

Bu yazımda Sigortanın genel olarak ne olduğundan bahsetmeye çalıştıktan sonra Genel ve Özel Sigorta ayrımına giderek, Özel Sigorta Türleri’ne kısaca değindim. Özel sigorta türleri dayanarak sigorta şirketi ile tazminat ve sigorta ücreti hakkında ihtilafa düşmeniz halinde, Sigorta Hukuku’nda uzman bir avukattan hukuki danışmanlık hizmeti almanız sizin çıkarınıza olacaktır.

Sigorta Türleri Hakkında Sık Sorulan Sorular

Sigorta türlerini tam anlamıyla anlamak adına aşağıda ziyaretçilerimizden gelen soruları derledik ve cevaplandırdık.

İlginizi çekebilecek diğer makalelerimiz.

• Vatandaşlıktan Çıkma İşlemleri
• Cebri İcra Nedir
• Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçu