Günümüz iş hayatında Mobbing davasına sıkça rastlanılmaktadır. Mobbing işverenin işçiyi gözetme borçlarından birisi olan kişilik haklarına saygı gösterme borcuna riayet etmemesi sonucunda ortaya çıkmaktadır. İşverenin işçinin kişisel haklarını koruma yükümlülüğü ilk olarak Anayasa Madde 17’de karşımıza çıkar. Bu maddede herkesin, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına bulunduğu belirtilmiştir. İşçinin manevi değerlerini geliştirmesine engel olan ve insan haysiyetiyle bağdaşmayan işlemler, mobbing yani manevi taciz olarak değerlendirilir.
Mobbingin Unsurları
İşverenin gözetme borcuna aykırı davranmasının işçinin kişilik haklarını zedeleyeceğini söylemiştik. İşçinin kişilik haklarının kapsamı ise, işçinin onuru, haysiyeti, namusu, şerefi ve saygınlığı gibi kavramlardır. Mobbing veya psikolojik taciz, işçinin işyerinde ruhsal bütünlüğüne zarar verici sayılan, işveren veya diğer işçilerce gerçekleştirilen dışlayıcı veya aşağılayıcı davranışların tümüdür. Mobbingin varlığı için bazı unsurları barındırıyor olması Mobbing davası açabilmek için şarttır. Bu unsurların gerçekleşmesi için, işveren veya diğer işçiler tarafından kötü muamele, tehdit, aşağılama, şiddet gibi eylemlerin belirli bir aralıklarla yani tekrarlı bir şekilde işçiye yöneltilmiş olması gerekmektedir. Mobbing davası açabilmek için psikolojik tacizin unsurlarını maddelemek gerekirse:
- İşyerinde gerçekleşmelidir. İşyeri tanımı İş Kanunu Madde 2’de belirtilmiştir.
- Üstler tarafından astlarına uygulanabileceği gibi, astları tarafından üstlerine de uygulanabilir ya da eşitler arasında da gerçekleşebilir.
- Sistemli bir şekilde yapılmalıdır.
- Süreklilik kazanmış bir sıklıkla tekrarlanmalıdır.
- Kasıtlı yapılmalıdır.
- Yıldırma, pasifize etme ve işten uzaklaştırma amacında olmalıdır.
- Mağdurun kişiliğinde, mesleki durumunda veya sağlığında zarar ortaya çıkmalıdır.
- Kişiye yönelik olumsuz tutum ve davranışlar gizli veya açık olabilir.
Mobbing Tazminatı Davası
İşçinin kişiliğinin korunmasını Türk Borçlar Kanunu Madde 417’de bu başlık altında düzenlenmiştir. Bu kanun maddesine göre işveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni sağlamakla yükümlü tutulmuştur. Ayrıca işçilerin psikolojik tacize yani mobbinge uğramamaları veya mobbinge uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemlerin alınması sorumluluğu işverene verilmiştir. Yargıtay’ın Mobbing davasına yönelik verdiği kararlarda mobbing veya manevi tacizin kabulü için, işçilerin birbirlerine besledikleri kin, nefret veya düşmanlık gibi hislerin varlığı ya da işçiye kasten zorluk çıkartılması, kendisini geliştirmesinin engellenmesi, bu durumun eziyet haline ulaşması gibi bir takım durumların gerçekleştirilmiş olmasını aramıştır.
TBK Madde 417/3’de işçinin kişilik haklarının ihlaline bağlı zararların yani Mobbing davasının tazminini, sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk hükümlerine tabi tutulmuştur. İşçinin kişilik haklarını ihlal eden işveren bundan doğan zararı, işçinin açacağı Mobbing davası neticesinde karşılamak zorundadır. Kişilik hakları ihlal edilen işçi, maddi zararların yanında manevi zarara da maruz kalabilmektedir. İşveren ise yukarıda bahsedildiği gibi Mobbing davası neticesinde tazminata hükmedilirse, bu zararı gidermekle yüküm olur. TBK Madde 417 gereğince işverenin gözetme borcuna aykırı davranması neticesinde mobbinge maruz kalan işçi İş Kanunu Madde 24/ II’ye göre iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedebilir.
İş Kanunu hükümlerinde işyerlerinde psikolojik taciz yani mobbing kavramına doğrudan yer verilmemiş olmakla birlikte, yukarıda da bahsedildiği gibi var olduğu durumlarda haklı nedenle fesih uygulama alanı bulmaktadır. Ayrıca söz konusu mobbing yani manevi taciz, İş Kanunu Madde 5’de belirtilen eşit davranma borcuna aykırılık teşkil edebilir. Bunun sonucunda psikolojik taciz mağduru, Mobbing davasının ve tazminatının yanında ayrıca ayrımcılık tazminatı talebinde de bulunabilir. Mobbing davasını açacak olan mağdur manevi tazminat talebini, kişisel haklarını ihlal eden işveren veya işçiye karşı şahsi olarak açabilir.
Mobbing Davası Hakkında Sık Sorulan Sorular
Mobbing davasını tam anlamıyla anlamak adına aşağıda ziyaretçilerimizden gelen soruları derledik ve cevaplandırdık.
Mobbing tazminatı kimden istenir?
Kişisel hakları ihlal edilen mobbing maduru işçi işyerinden ayrılarak kıdem tazminatı talep edebilir veya İş Mahkemesi’nde Mobbing Davası açıp mobbingi gerçekleştiren işveren veya diğer işçiden manevi tazminat talep edebilir.
Mobbing dava nasıl açılır?
Psikolojik taciz veya mobbing mağduru, uğdadığı zararın tazmini için manevi tazminat yoluna başvurabilir. TBK Madde 417’den hareketle açılacak olan tazminat davasında yetkili mahkeme, mobbing uyguladığını iddia ettiği işverenin ikamet yer mahkemesi veya ilgili iş yerinin bağlı olduğu İş Mahkemesi’dir.
Mobbing kapsamına neler girer?
İşçinin onuru, haysiyeti, namusu, şerefi ve saygınlığı gibi kişisel haklarına yönelik işyerinde onun ruhsal bütünlüğüne zarar verici, dışlayıcı veya aşağılayıcı işlemler mobbingin kapsamına dahildir.
İlginizi çekebilecek diğer makalelerimiz.
Henüz Yorum Yok